RECENZJA: "Świąteczny abonament" Marty Nowik: Czy szczęście można kupić?

Często, w pędzie codzienności, łapiemy się na poszukiwaniu jakiejś „gwarancji spełnienia” – wygodnej, opłaconej z góry obietnicy, że życie dostarczy nam ciepła, radości i spełnienia. Ale co, jeśli prawdziwe szczęście nie jest gotową receptą, lecz śmiałą decyzją o redefinicji własnych granic? Powieść Marty Nowik „Świąteczny abonament”, zabiera nas w podróż, w której świąteczna gorączka staje się katalizatorem życiowej rewolucji, a jej bohaterka, Irena, musi zmierzyć się z najtrudniejszym zadaniem: odnalezieniem własnego głosu.

Fabuła koncentruje się na Irenie, właścicielce salonu fryzjerskiego, który jest dla niej jedynym azylem przed uciążliwym i apodyktycznym mężem Krzysztofem. Jej życie toczy się w rytmie narzucanym przez męża. Świąteczny czas, który z założenia ma być synonimem ciepła i harmonii, w domu Ireny staje się poligonem walki o godność. Tuż przed Bożym Narodzeniem jej kruchy świat zostaje wywrócony do góry nogami przez nagłe pojawienie się dwóch ekscentrycznych lokatorek: energicznej babci Hani i równie charakternej teściowej Tekli. Ich obecność wyzwala serię komicznych i konfliktowych sytuacji, ale zmusza Irenę do spojrzenia na swoje małżeństwo z dystansu. Co więcej, w salonie fryzjerskim pojawia się klient, który okazuje się jej ukochanym z lat młodości. To spotkanie staje się iskrą, która rozpala w Irenie pragnienie odzyskania wolności i godności, stawiając ją przed najtrudniejszą decyzją: czy odebrać „abonament” na dotychczasowe, nieszczęśliwe życie i z determinacją zawalczyć o siebie.

Pod warstwą krzepiącej, świątecznej komedii, powieść Nowik porusza bogactwo motywów. Głównym rdzeniem jest bezsprzecznie motyw emancypacji i odzyskania własnej tożsamości – podróż Ireny od cichej uległości do samoświadomej kobiety. Towarzyszy temu wszechobecny motyw uwięzienia i ucieczki, gdzie dom staje się klatką, a jego mury rozsadza chaosotwórcza siła kobieca uosabiana przez starsze kobiety. Wątek ten sprawnie przeplata się z motywem drugiej szansy w miłości, który jest przede wszystkim lustrem, w którym Irena dostrzega utracone aspiracje. Wszystko to otacza motyw Świąt Bożego Narodzenia, które funkcjonują jako tygiel przemiany – czas, w którym demaskują się długo tłumione prawdy. Ostatecznie, powieść jest liryczną analizą relacji rodzinnych – ich toksyczności, ale i uzdrawiającej, międzypokoleniowej mocy wsparcia.

Kluczową postacią jest Irena, uosabiająca archetyp Kopciuszka uwięzionego w rutynie, której ewolucja jest sercem fabuły. Jej mąż, Krzysztof, reprezentuje archetyp Tyrana/Kontrolera, będąc symbolem toksyczności. Kontrapunktem dla Ireny są starsze kobiety: Babcia Hania (archetyp Mądrej Staruszki/Wiatru Zmian), która wnosi bezceremonialny chaos, oraz Teściowa Tekla (archetyp Surowej Krytykującej Matki), której obecność zmusza do rewizji relacji. Jednak jej krytycyzm, choć bolesny, nieświadomie staje się kolejnym motorem, zmuszającym Irenę do wewnętrznej rewizji. Wreszcie, ukochany z przeszłości pełni funkcję Katalizatora Zmiany. Dynamika tych postaci idealnie odzwierciedla walkę między stagnacją a wyzwoleniem.

Sukces "Świątecznego abonamentu" opiera się w dużej mierze na lekkim i przystępnym stylu Marty Nowik, który łączy w sobie humor obyczajowy z głęboką wrażliwością na życiowe dramaty bohaterów. Autorka mistrzowsko posługuje się żywymi dialogami, które są niezwykle naturalne i często przepełnione komizmem wynikającym z międzypokoleniowego zderzenia temperamentów (zwłaszcza w scenach z babcią Hanią). Nowik zręcznie balansuje na granicy sentymentalizmu i realizmu, unikając przy tym nadmiernego lukrowania; jej bohaterowie są wiarygodnie niedoskonali, a ich problemy autentyczne. Ponadto, Nowik z dużą dbałością oddaje przedświąteczny nastrój, używając go nie tylko jako tła, ale i wzmocnienia kontrastu dla emocjonalnego chłodu Ireny. Konstrukcja powieści oparta jest na dynamicznej, chronologicznej narracji, której akcja zagęszcza się w okresie przedświątecznym, co wzmacnia poczucie narastającego kryzysu i nieuchronności zmiany. To właśnie ten serdeczny, momentami liryczny ton, połączony z umiejętnością szybkiej zmiany tempa narracji – od dowcipnej sceny do momentu głębokiej refleksji – sprawia, że książka jest tak angażująca.

​Podczas lektury "Świątecznego abonamentu" czytelnikowi towarzyszy bogata paleta emocji, począwszy od irytacji na kontrolujące zachowanie Krzysztofa i współczucia dla uwięzionej Ireny, aż po serdeczny śmiech wywoływany przez absurdalne sytuacje i cięte riposty Babci Hani. Książka natychmiast wywołuje refleksję na temat własnych związków i dynamiki rodzinnej: Czy ja też rezygnuję z siebie dla spokoju? Czy moje granice są nienaruszone? Motyw ten prowadzi do nadziei i otuchy, zwłaszcza w miarę jak Irena odzyskuje swoją siłę. Czytelnicy zmagający się z życiową stagnacją poczują literacką motywację do działania, a cała opowieść zostawi ich z głębokim przekonaniem, że na zmiany nigdy nie jest za późno, a prawdziwe szczęście wymaga śmiałości.

Powieść "Świąteczny abonament" polecam z czystym sumieniem wszystkim, którzy szukają lekkiej, ale inteligentnej literatury obyczajowej z głębokim przesłaniem. Jest to idealna lektura dla kobiet, które czują się uwięzione w rutynie lub toksycznym związku i potrzebują literackiej iskry do zmiany, ponieważ Irena stanowi silny wzór emancypacji. Książka trafi również do miłośników świątecznej atmosfery i serdecznych, rodzinnych komedii, choć przestrzegam, że pod choinkowym lukrem kryje się poważna refleksja. Gorąco rekomenduję ją także tym, którzy doceniają humor dialogowy i wyraziste, starsze postaci – Babcia Hania jest literacką perełką, która sama w sobie jest powodem, by sięgnąć po tę historię.

​Jeśli szukacie powieści, która nie tylko otuli Was czułością w długie wieczory, ale i da Wam odwagę, by przemyśleć i zmienić swoje życie, to "Świąteczny abonament" jest pozycją obowiązkową. Marta Nowik zaserwowała nam literacką ucztę, w której śmiech przeplata się z głęboką prawdą o nas samych. To książka, która głośno mówi: zasługujecie na więcej! Nie czekajcie na lepszy moment ani na "abonament" z gwarancją szczęścia, po prostu sięgnijcie po tę powieść i zacznijcie swoją rewolucję razem z Ireną. Polecamy z całego serca!

[Zakup własny]